تمدن ایران از کجا شروع شده است؟ ایران پهناور و با تمدن ما چگونه به وجود آمده است؟ خط کشی و فاصله گذاری بین «تاریخ» و «باستان شناسی»
چندان کار ساده ای نیست. در فارسی، به خصوص، کلمه «باستان شناسی» (هرجند که ترجمه مستقیم آرکئو- لوگیای یونانی است)،
اما مفهوم «باستان» را هم به ذهن متبادر می کند و باعث می شود که خیلی ها فرق بین «تاریخ دان باستانی» و «باستان شناس» را ندانند، یا هر
دوره ای را که در آن «باستان شناس»ها فعال هستند، دوره «باستان» بدانند. اما باستان شناس ها ممکن است روی دوره هزار سال یا 500 سال قبل
کار کند که خیلی هم باستانی نیست. گذشته از آن که حتی «باستان شاسی» گذشته نزدیک را هم داریم که همین چند سال و چند دهه گذشته را می کاود.
اما از این بحث ها که بگذریم، فرق کلاسیک بین یک باستان شناس و یک تاریخ دان این است که باستان شناس با «آثار مادی» کار دارد و تاریخ دان با
«متن». به همین طریق هم دوره ای که در آن «متنی» وجود ندارد را دوره «پیش از تاریخ» می دانیم که بیش تر زمینه کار «باستان شناسان پیش از
تاریخ» است. اما این به این معنی نیست که دوره «پیش از تاریخ» به معنی نبودن «تمدن» (به هر دو معنی اخص و عمومی آن) بوده. این که حدود
5500 سال پیش یا در همین حدود برای اولین بار «نوشتن» آغاز شده (هرچند که قرن ها طول کشید که فن «نوشتن» به هنر «نگارش متون» تبدل
شود) به این معنی نیست که 5600 سال قبل، وضع زندگی مردم خیلی با 5400 سال قبل متفاوت بوده. این آغاز نوشتن فقط برای این مهم است که
برای اولین بار، روایتی که مردم از زندگی خودشان ارائه می دادند، یعنی «نقل شخصی» آن ها از دنیای اطراف شان را به ما عرضه می کند.
سالاد اسفناج